Macierzyństwo w fotografii

Jurczyk-Romanowska, Ewa

Macierzyństwo w fotografii

Abstract

Prezentowany artykuł stanowi analizę materiałów wizualnych – fotografii, w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie badawcze: w jaki sposób matki przedstawiają swoje macierzyństwo? Prezentowane treści są pokłosiem projektu badawczego, realizowanego w 2012 roku pod kierownictwem dr Martyny Pryszmont-Ciesielskiej: Współczesne oblicza macierzyństwa w perspektywie edukacji nieformalnej, który wyrażał się w narracyjno- wizualnej interpretacji mikroświatów matek uczestniczących w badaniu. Do celów interpretacyjnych wykorzystano strategię badawczą z wykorzystaniem fotografii jako materiałów zastanych w ujęciu Krzysztofa Koneckiego. Materiał badawczy stanowiły zdjęcia przekazane do badań przez dwie kobiety: Karolinę (28 zdjęć) oraz Agnieszkę (73 zdjęcia). Ponadto każda z kobiet wskazała jedno zdjęcie, które, jej zdaniem, stanowiło najlepszą ilustrację bycia matką, a także samodzielnie zdefiniowała słownie swoje macierzyństwo. W trakcie badań zwracano uwagę nie tylko na przekaz, jaki niosą w sobie fotografie, ale również na spójność przekazu, jaki niosły ze sobą materiały wizualne i werbalne. W wyniku przeprowadzonej analizy opisano mikroświaty macierzyństwa dwóch badanych kobiet, z których pierwszy (Karoliny) określono jako afirmację życia przejawiającą się w aktywności i radości, natomiast drugi (Agnieszki) jako troskę o dzieci połączoną z podszytą lękiem nostalgią. W ramach wniosków z przeprowadzonych badań stwierdzono, iż (1) fotografia jest bardzo dobrym materiałem badawczym, pozwalającym na jakościową rekonstrukcję mikroświatów; (2) dobre rezultaty przynosi triangulacja materiałów badawczych w postaci narracji i fotografii, które mają charakter komplementarny; (3) fotografie stanowią dobry materiał do interpretacji trajektorii relacji rodzinnych i społecznych; (4) wizualny materiał badawczy można również wykorzystać do odkodowania emocji, lęków, pragnień, a także pewnej pozycji i perspektywy życiowej.